Al jarenlang zijn er problemen op de uitleenmarkt. Te vaak zien we werknemers, vaak arbeidsmigranten, die onder slechte omstandigheden werken. Er is een verdienmodel ontstaan waarbij uitleners en inleners winst maken ten koste van het welzijn van werknemers.
Het gaat niet alleen over kwetsbare werknemers. We hebben het ook over uitleners die zich wel aan de regels houden . Zij moeten hun prijzen verlagen om te kunnen concurreren met de uitzendbureaus die zich niet aan de regels houden. Deze strijd kunnen ze bijna niet winnen. Het gaat ook over inleners die risico’s lopen op boetes, claims en reputatieschade wanneer zij (onbewust) zakendoen met malafide uitleners. Daarnaast zorgen deze problemen ook voor onrust in wijken en extra kosten voor de samenleving.
Op deze pagina lees je verschillende redenen waarom het nieuwe toelatingsstelsel nodig is.
Waarom is een toelatingsstelsel nodig?
Het nieuwe toelatingsstelsel zorgt voor strengere controle. Ondernemingen die zich niet aan de regels houden, mogen dan sneller geen werknemers meer uitlenen.
Met het nieuwe toelatingsstelsel kan de overheid uitleners die zich niet aan de regels houden stoppen, nog voordat ze problemen veroorzaken. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren met de Wet Bibob. Deze wet controleert of er een risico is op criminele activiteiten.
Het SNA-keurmerk is nu vrijwillig. Daardoor blijft een groot deel van de uitleners buiten beeld.
Het nieuwe toelatingsstelsel controleert alle uitleners regelmatig. Vanaf mei 2027 komt er een openbaar register op deze website. In het openbare register kan iedereen zien welke uitleners een toelating hebben. Zo kunnen misstanden makkelijker worden opgespoord en aangepakt.
De problemen in de uitleenmarkt raken kwetsbare werknemers, in het bijzonder arbeidsmigranten. Hun situatie kan extra kwetsbaar zijn als het uitzendbureau niet alleen werk regelt, maar ook onderdak, vervoer, zorgverzekering en registratie. Als dit goed geregeld is, helpt het uitzendbureau de arbeidsmigrant op weg in Nederland. Maar soms gaat het mis: de plek om te wonen is slecht, de zorgverzekering klopt niet, of de arbeidsmigrant wordt te weinig betaald.
Ook is de afhankelijkheid van het uitzendbureau groot. Dit komt doordat arbeidsmigranten de taal vaak niet spreken en hun rechten slecht kennen. Of ze komen niet voor hun rechten op omdat ze, ondanks dat ze onderbetaald zijn, toch meer verdienen dan in het land waar ze vandaan komen. Verlies van werk kan bijvoorbeeld ook betekenen dat iemand zijn woning verliest. Dat vergroot het risico op problemen.
Ondernemingen die zich aan de regels houden hebben last van de ondernemers die dit niet doen. Er ontstaat namelijk oneerlijke concurrentie. De uitleenmarkt is vluchtig. Ondernemingen die onder toezicht komen, stoppen vaak snel en beginnen daarna onder een andere naam. Zo kunnen ondernemers snel geld verdienen, maar dat gaat ten koste van de werknemers. Dit zorgt ook voor oneerlijke concurrentie. Uitleners die zich wél aan de regels houden, verliezen daardoor klanten en winst.
Alles bij elkaar ontstaat er zo een race naar de bodem. Betrouwbare uitleners kunnen hun werknemers soms niet meer voor een eerlijke prijs aanbieden. Dan hebben zij twee keuzes: ook de regels overtreden of stoppen. Werknemers en eerlijke uitleners zijn hiervan de dupe.
Ook inleners spelen soms, bewust of onbewust, een rol. Eerlijke inleners hebben daar last van, omdat hun concurrenten werknemers inhuren voor lage bedragen. Dit heeft slechte gevolgen voor de arbeidsmarkt.
De uitleners die zich niet aan de regels houden, zorgen niet alleen voor problemen voor werknemers en eerlijke ondernemingen. Ze geven ook extra druk op de samenleving.
